شکل‌گیری گفتمان فرهنگی راه گذر از چالش‌های فعلی
تاریخ انتشار: ۴ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۸۴۵۱۵
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب: احسان عباسلو، نویسنده، مترجم، مدرس و پژوهشگر حوزه ادبیات در مطلب جدیدی که برای انتشار در اختیار مهر قرار گرفته، در ضرورت شکل‌گیری گفتمان فرهنگی در کشور نوشته است.
مشروح این یادداشت را در ادامه بخوانید:
ضرورت وجود و شکل‌دهی گفتمان در جهانی که هم اینک تعامل، رکن اصلی و اولیه آن را تشکیل می‌دهد و به خصوص در کشور ما که هر از چندی شاهد اصطکاک اندیشه‌ها و گرایشات مختلف هستیم بیش از پیش ضروری می‌نماید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
یکی از ابزاری که دیگران در خارج از مرزهای ما به خوبی از آن استفاده کردند ایجاد فضای تعاملی بوده و هر اندازه در بیرون این ابزار و زمینه فراهم آمده و برای تمام مخاطبان داخلی ما شیوه و رسانه‌ای برای گفتمان ابداع و اختراع شده، در داخل متأسفانه به دنبال دیوارکشی‌ها بوده‌ایم و تلاش کرده‌ایم به اسم حفظ شئونات از ورود غیرهمفکران خود به درون ساختارهای اجرایی خودمان جلوگیری به عمل آوردیم. بدتر این که این را به عنوان قابلیت مدیریتی در نظر گرفتیم در حالی که صرفاً ترفندی برای حفظ صندلی مدیریتی خودمان بود و ادای دین به خط و طیف و نگرشی که ما را بر سر کار آورده بود.
بزرگترین خطای راهبردی در حوزه فرهنگ دیوارکشی‌های فرهنگی است. مراکز و نهادهایی که باید نظریه و راهبردی برای مدیریت فرهنگی می‌داشتند به دنبال حفظ جایگاه مدیریتی خود بودند و فقط از سر خوش‌خدمتی، و نه عقلانیت مدیریتی، مدام نیروهای غیرهمفکر یا خارج از حلقه را پس زدند. نتیجه این شد که آن نیروها به دیگری تبدیل شدند و امروزه در برابر خودی‌ها قد علم می‌کنند. مدیری که آمده تا دیوار بکشد جاهل‌ترین مدیر به حوزه فرهنگ است.
اشتباهات مکرر مدیریتی در زیرمجموعه‌های منتسب به وزارت ارشاد و خاموشی آنها درست در زمانی که باید بیش از همیشه فعال و پرحرف بودند باعث شده تا هیچ محلی برای بحث و گفتمان وجود نداشته باشد و هیچ تعامل مثبت و سازنده‌ای برای نزدیک‌تر کردن آرا و اندیشه‌ها و حرکت‌ها به هم صورت نپذیرد. وزارت ارشاد بگوید کجا را به عنوان تقاطع افکار متفاوت در نظر گرفته است؟ جایی که تفکرات به هم برسند، تعامل کنند و در نهایت اگر نظری را مناسب ندیدند راه خود را بروند. محل کرسی‌های نظریه‌پردازی حوزه فرهنگ در ارشاد کجاست؟ اگر شیوه تصمیم‌گیری در پشت درهای بسته شیوه درست و مناسبی بود که الان مشکل فرهنگ به اینجا کشیده نمی‌شد. وضعیت فعلی به خوبی نشان داده است که فرهنگ را نمی‌شود پشت درهای بسته ساخت. فرهنگ یک پدیده میدانی است که باید با تعامل و تضارب آرا به شکل کامل و درست آن رسید. فرهنگ کالای کارخانه‌ای نیست که در فضای بسته چهاردیواری آن را تولید کرد.
حوزه هنری هم در این مدت فعالیت سازنده‌ای انجام نداده که به تحولی عظیم و برجسته در حوزه فرهنگ انجامیده باشد. این که مدام و صرفاً جمعی از افراد همفکر را در ساختار خود مجال بازی دهیم خیلی کار سختی نیست. اما توان مدیریتی یعنی آنکه چه اندازه توانسته‌ایم آرای غیرهمفکر را به خود نزدیک کرده باشیم و از نیروی آنها نه ضرورتاً به نفع خود بلکه به سود کشور بهره برده باشیم. دادن امکانات به خودی‌ها همواره آنان را نزدیک نگه می‌دارد و این ساده‌ترین تفکر مدیریتی است در حالی که فراموش کرده‌ایم دوست را باید نزدیک نگه داشت و دشمن را نزدیک‌تر (گرچه هیچ خودی در داخل به واقع دشمن نیست ما هستیم که دشمن می‌سازیم.)
به واقع هیچ نهاد دولتی تاکنون نتوانسته به وظیفه خود در حوزه فرهنگ درست و کامل عمل کند. بیشتر آنچه انجام گرفته، خوش‌خدمتی فرهنگی بوده تا خدمت فرهنگی.
غیر از این ضعف‌ها، چه تفکر شگرفی را در حوزه فرهنگ شاهد بوده‌ایم؟ کدام نظریه‌پردازی یا آینده‌پژوهی شکل گرفته؟ کدام گام رو به جلو برداشته شده؟ تحلیلگران شما از وضعیت ادبیات داخل و خارج چه کسانی هستند؟ این که عده‌ای بنا به موقعیت و مناسبتی از استنباط تجربی خود به شما بگویند یا در رسانه‌ها حرفی زده باشند که تحلیل منطقی و متقن به حساب نمی‌آید. برای مثال مدام از هجوم ادبیات ترجمه می‌نالیم اما هیچ نهادی متولی نظریه‌پردازی در این خصوص نیست و راهبردی برای اعتلای ادبیات داخل نداریم. یک تفکر نوین و غیرتکراری را شاهد نیستیم. هیچ حلقه‌ای از صاحبان اندیشه و نظریه شکل نمی‌گیرد تا به نتیجه و برنامه و نقشه راهی منتهی و منتج شود. پست‌های مسئول و مدیریتی گوشت‌های قربانی هستند برای جمع فامیل.
مدیران ناتوان فرهنگی بزرگترین آفت برای شاخه‌های فرهنگی شده‌اند. سنگی شده‌اند سنگین بر پای فرهنگی که حیاتش در گرو پیش رفتن است. مدیرانی که فقط به دنبال خوش‌خدمتی در حفظ حلقه هستند تا گشایش راه‌هایی برای تعامل تفکرات. ایشان فراموش کرده‌اند که همفکران فقط مانند عصا هستند، همپای شما پیش می‌آیند اما شما را جلو نمی‌برند.
نیروهای پیشرو در حوزه فرهنگ لازم است تا به اقتضای زمان و زمانه، نظریه و راهبرد پیش پای مدیران قرار دهند. البته منظور تک افراد نیستند بلکه هر آن جمعی که صاحب اندیشه باشند و نه عنوان، منصب یا گرایش. متأسفانه چینش‌های غلط مدیریتی ما را به بن‌بست فعلی رسانده. این که یک نفر کتاب دارد به منزله فرهنگی بودن او نیست. این که یک نفر یک کتاب داستان دارد نشانه قابلیت تفکر مدیریتی او در حوزه داستان نیست. اصلاً توجه نداریم که مدیریت فرهنگی حتی در مناصب و رده‌های پایین خود، افراد صاحب نظریه را می‌طلبد. هرگز پیش از گماردن افراد به پست‌های مدیریتی ار کسی نپرسیدیم نقشه راه و برنامه‌ای دارد یا خیر و بعد بر اساس برنامه‌های پیشنهادی‌اش، او را به مدیر تبدیل کنیم. همواره پست‌ها را به افراد پیشنهاد و تعارف کرده‌ایم.
هرچه هم این سال‌ها این را فریاد زدیم کمتر گوشی شنوا یافتیم که البته به واقع اصلاً گوشی نیافتیم. دولت قبل که تخصصش در نشنیدن بود. امید بود در دولت چدید این مهم تغییر کند اما کماکان هیچ اتفاق چشمگیری را شاهد نبوده‌ایم و حال داریم تاوان همین نبود اندیشه را می‌پردازیم. گرچه امیدی هم نیست که بعد از این باز هم گوش شنوایی پیدا شود اما وظیفه و تعهد ما متأسفانه اقتضا می‌کند تا هر از گاهی فریادی برآوریم شاید در آن دورها کسی تکانی بخورد. وضعیت‌های غیرمعقول فرهنگی که تبدیل به درگیری‌های بزرگ سیاسی می‌شوند حاصل گوش نکردن‌هاست. باید نشست و تأسف خورد که چرا قوه عاقله‌ای وجود ندارد تا به این مهم لااقل پی ببرد و کماکان باید شاهد ضعف اراده در استفاده از افرادی باشیم که نظریه دارند، نه نظر. راه گذر از چالش‌های فعلی جز گفتمان فرهنگی نیست.
کد خبر 5596413منبع: مهر
کلیدواژه: احسان عباسلو مدیریت فرهنگی مدیریت فرهنگی کشور هفته دفاع مقدس کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان معرفی کتاب رحلت پیامبر اکرم ص تازه های نشر موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران ادبیات کودک و نوجوان دفاع مقدس گشت ارشاد نویسنده جهانی حضرت محمد ص دفاع مقدس جنگ تحمیلی نیروی انتظامی سازمان اسناد و کتابخانه ملی حوزه فرهنگ
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۸۴۵۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بودجه فرهنگی ایران نصف شاخص بین‌المللی است / موازی‌کاری فرهنگی داریم!
نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی معتقد است که با تدوین بودجه ۱۴۰۳ بر اساس برنامه هفتم، می‌توان امید داشت که افزایش ۲۵ درصدی سهم فرهنگ به ویژه در حوزه‌های دینی عملیاتی شود.
بیژن نوباوه وطن -نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی- در گفت‌وگو با ایسنا درباره اعتبارات فرهنگی گفت: کشور از سال‌های اول انقلاب در بودجه‌نویسی نگاه بایسته‌ای به حوزه فرهنگ نداشته است. مسئله روز از جمله اقتصاد بر حوزه فرهنگی سایه انداخته و باعث شده بودجه فرهنگی تقریباً نصف شاخص بین‌المللی باشد.
وی ادامه داد: متوسط بودجه فرهنگی در دنیا هفت درصد است که این بودجه در کشور آمریکا هفت درصد به صورت آشکار و ۱۱ درصد به‌صورت پنهان است، اما در کشور ما در گذشته سه درصد و اکنون ۵/۲ درصد است؛ این نشان از نقص بسیاری جدی بودجه‌نویسی حوزه فرهنگ در کشور دارد.
نایب‌رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی بی‌توجهی به بودجه فرهنگی را خطری برای فرهنگ کشور تلقی کرد و گفت: تقریباً همه دولت‌ها نسبت به بودجه فرهنگی کشور کم‌توجهی دارند و اساساً بودجه فرهنگی کفاف نیازهای توسعه فرهنگی کشور را نمی‌دهد؛ با ادامه این روند ما در حوزه فرهنگ و هنر و دین دچار مشکل خواهیم شد.
تخصیص یک درصد از بودجه شرکت‌های دولتی برای ارتقای فرهنگی کشور / دستگاه‌های فرهنگی سازماندهی مجدد می‌خواهند
نوباوه بیان کرد: براساس تبصره ۹ قانون بودجه سال ۱۴۰۲، یک درصد از کل اعتبارات شرکت‌های دولتی و بانک‌ها باید در حوزه فرهنگ و هنر و دین هزینه شود؛ پیش‌تر مشخص نبود که یک درصد از هزینه نهادها و سازمان‌های دولتی که حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان یا ۲۵ همت است، کجا هزینه می‌شود؛ لذا این را در اختیار سازمان‌ها و نهادهای فرهنگی قرار دادیم و دیوان محاسبات را موظف به نظارت بر این دستگاه‌ها کردیم.
وی تاکید کرد: بر اساس شاخص‌های موجود، باید طی پنج سال حداقل ۲۵ درصد به پایه بودجه فرهنگی کشور اضافه شود. این افزایش اعتبار ممکن است بودجه فرهنگی را به شاخص سه درصد و حتی بیشتر، از بودجه عمومی کشور برساند.
این نماینده مجلس شورای اسلامی در عین حال خاطرنشان کرد: همه مشکلات، ناشی از کمبود بودجه نیست، بلکه در برنامه‌ریزی‌های فرهنگی، موازی‌کاری‌ها، سازمان‌ها و نهادها دچار مشکل هستیم. هزینه‌کرد برخی دستگاه‌های فرهنگی، خصوصاً در شاخص‌های فرهنگی خارج از کشور که هزینه‌های بسیار زیادی در پی دارد، تأثیرات مثبتی ندارد و حتماً باید یک سازماندهی مجدد در برخی از دستگاه‌های فرهنگی صورت گیرد.
امیدواری برای افزایش عملیاتی ۲۵ درصد سهم فرهنگ در بودجه و انتقاد از موازی‌کاری
نوباوه وطن بودجه فرهنگی ۱۴۰۳ را امیدوارکننده دانست و گفت: با تدوین بودجه ۱۴۰۳ بر اساس برنامه هفتم، امید داریم که بتوانیم افزایش ۲۵ درصدی سهم فرهنگ در بودجه را عملیاتی کنیم و شاهد ارتقای وضعیت فرهنگی کشور باشیم.
وی در پایان مسئله موازی‌کاری در هزینه‌کرد بودجه فرهنگی را یک مشکل بزرگ در کشور دانست و اظهار کرد: اگر جلوی موازی‌کاری گرفته شود و هرکس در زمینه خاص خودش کار کند، قطعاً می‌توانیم یک بخش مهمی از اسراف‌های هزینه‌کرد بودجه را مدیریت کنیم.
انتهای پیام
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت